ශ්‍රී ලාංකේය පොදු සමාජමය පිළිගැනීම නම් හොල්මන් අවතාර ආදිය දර්ශනය වන්නේ රාත්‍රී මැදියම් යාමයේ බවයි.ඒ හැරුණු කොට ‘ජාම වෙලාවල්’ නමින් හඳුන්වන හිමිදිරිය,මධ්‍යහ්නය සහ ගොම්මන යන වෙලාවන්වල මිනිසුන් අමනුෂ්‍ය බලපෑම්වලට ලක්වන බවට ගැමි සමාජමය විශ්වාසයක් තිබේ. එහෙත්, රාත්‍රී කාලයේ නොව මහ දවාලේ ද සමහරුන්ගේ නෙත ගැටෙන අපූරු හොල්මනක් පිළිබඳව හැත්තෑව දශකයේ දී මට අසන්නට ලැබිණ.ඒ වන විට මම ගලහිටියාව මැදි විදුහලේ අධ්‍යාපනය ලබමින් සිටියෙමි. එම ‘හොල්මන් පණිවිඩය’ මා වෙත මුලින්ම ගෙනෙන ලද්දේ කඳානේ සිට පැමිණි ලාලිත නන්ද ජයසූරිය නම් සිසුවකු විසිනි.
“කඳානේ සෙබස්තියන් පල්ලිය, නෑදුරුපිටිය පහු කළාම හම්බවෙන ජයසූරිය වේල්ලට දවල්ටත් පෙක්කෝලියා කියලා හොල්මනක් එනවා. ඒ පැත්තේ ගම්වල හුඟ දෙනෙකුට ඒ පෙක්කෝලියා මුණගැහිලා තියෙනවා. හැබැයි පෙක්කෝලියා කියන්නේ අහිංසක හොල්මනක්. දැක්කා කියලා කවුරුවත් ලොකුවට බය වෙන්නේ නැහැ. කවුරු හරි ටිකක් බය වුණත් ඔය තෙල් ටිකක් මතුරවා ගත්තම ඇති. කතෝලික අය නම් කරන්නේ ඔරසන් කියන එක.එතකොටත් ඒ බය යනවලු” මගේ පාසල් මිතුරා කීය.
ජයසූරිය වේල්ල යනු උතුරින් මීගමු කලපුවත්, දකුණින් කැලණි ගඟටත්,නැගෙනහිරින් කොළඹ පුත්තලම් ඕලන්ද පැරණි ඇල මාර්ගයටත්, බස්නාහිරින් මහ මුහුදටත් මායිම් වූ හෙක්ටයාර් 3068 හෙවත් අක්කර 7581ක විශාලත්වයකින් යුතු මුතුරාජවෙල තෙත් බිම් පරිසරය ඔස්සේ වැටීගත් මාර්ගයකි.එය නෑදුරුපිටිය ඔස්සේ ගලන පැරණි ඕලන්ද ඇල සමීපයේ සිට කිලෝමීටර් තුනක් පමණ දුරින් පිහිටි මහ නුගපේ හන්දිය තෙක් වැටීගත් පාරකි.
වත්මන් කොළඹ – කටුනායක අධිවේගී මාර්ගයේ ගමන් ගන්නා විට මෙම ජයසූරිය වේල්ල නම් මාර්ගය නෙත නොගැටෙයි. ඒ අධිවේගී මාර්ගය තනන විට ජයසූරිය වේල්ල මාර්ගය සඳහා ගුවන් පාලම් පැන්නුමක් නිර්මාණය කොට තිබීම නිසාය.අධිවේගී මාර්ගය වැටී ඇත්තේ ඒ පාලම යටිනි, “ඔය ජයසූරිය වේල්ල හැදුවේ අපිට දුරින් සීයා වෙන කෙනෙක්. ඒ කාලේ එයා ආණ්ඩුවේ ලොක්කෙක්.”
එකල ලාලිත නන්ද ජයසූරිය මගේ පාසල් මිතුරා කීයේ ආඩම්බරයෙනි.පසු කලෙක මට දැනගන්නට ලැබුණු අන්දමට ඒ ජයසූරිය නම් ‘ආණ්ඩුවේ ලොක්කා’ 1931 වසරේ ඇරඹි රාජ්‍ය මන්ත්‍රණ සභාව නියෝජනය කළ ඩී.පී.ජයසූරිය හෙවත් දොන් පන්තිනියෙස් ජයසූරිය මහතා ය. එකල ඔහු කා අතරත් ජනප්‍රියව ඇත්තේ “පන්ති මහත්තයා” යන ආදරණීය නමිනි. එමෙන්ම නොඋස් සිරුරකින් යුතු ඔහු කඩියෙකු මෙන් කඩිසර පුද්ගලයෙකු බව ද සඳහන්ය. ලාලිත නන්ද ජයසූරිය පාසල මිතුරා දුන් හෝඩුවාව අනුව මෙම පෙක්කෝලියා සියැ`සින් දැක ගැනීම පිණිස ජන ශූන්‍ය මුතුරාජවෙල තෙත්බිම් පරිසරය මැදින් වැටී තිබූ කට්ට අවුවේ වේලෙමින් දවල් කාලයට “හොල්මන් කිරීමේ” ඇබ්බැහියාවක් එවක මා තුළ ද ඇති වී තිබිණ.
“මේ නුගපෙයි, නැදුරුපිටියයි කියන ගම්මාන දෙක මුතුරාජවල වගුරු බිමෙන් වෙන්වෙලා තිබීම හින්දා නුගපේ, පමුණුගම, බෝපිටිය, උස්වැටකෙයියාව වගේ ගම්වල මිනිස්සුන්ට කඳානට එන එකේ ලොකු ප්‍රශ්න ඇති වුණා. ඒ කාලෙ කඳාන පුංචි කඩ මණ්ඩියක්.ඒ කාලෙ මිනිස්සු කඳානට කිව්වේ අම්බලන් දෙක කියලා.ගෙදර දොරට උවමනා හාල්.තුන පහ,දුරු මිරිස් ගේන්න කඳානෙ යන එකට ඒ කාලෙ මිනිස්සු කිව්වේ “අම්බලං යනවා” කියලා.හැබැයි වැහි කාල වලට මිනිස්සු ඒ ගමන් ගිහින් තියෙන්නේ දනක් මඩේ එරි එරී.ඒකට විසඳුමක් හැටියට තමයි පන්ති මහත්තයා ඔය වගුර මැද්දෙන් පස් දාලා උසට වේල්ලක් හැදුවේ.ඕකට පස් ඇද්දේ මිලිටරි ට්‍රක්වලින් කියලත් අපි අහලා තියෙනවා.කොහොම හරි ඔය වේල්ල පාරක් හැටියට විවෘත කරලා තියෙන්නේ 1948 ආණ්ඩුවේ වැඩ හා කර්මාන්ත ඇමති සර් ජෝන් කොතලාවල මහත්තයා ඇතෙකුගේ පිටේ ඔය වේල්ලේ එහා කෙළවරේ ඉඳන් මෙහා කෙළවරට ගිහින්ලු.එදා ඔය ජයසූරිය වේල්ල විවෘත කරන වෙලාවේ සර් ජෝන් කියලා තියනවා මම යෝදයෝ ගැන අහලා තිබුණා.ඒත් යෝදයෙක්ව දෑහින් දැක ගත්තේ අද.ඒ තමයි උඹලගේ මේ අඩි හතරේ යෝදයා කියලා.ඊට පස්සේ සමහරු ආදරේටයි සරදමටයි පන්ති මහත්තයට අඩි හතරේ යෝදයා කිව්වලු. ඒත් ඉතින් ඔය පෙක්කෝලියා කියන හොල්මන ඊට පස්සේ ඔය පාරේ ඉඳලා මිනිස්සුනට පෙනුණේ කොහොමද කියලා නම් අපි දන්නේ නැහැ.” එවක එහි දී හමුවූ එම ප්‍රදේශයේ ගැමියෝ මා හා කීහ.
නමුත් මෙම පෙක්කෝලියා නම් අවතාරය දර්ශනය වන්නේ ඉද්ද ගැසුවාක් මෙන් එක දිගට වැටීගත් මාවත ඔස්සේ ඉදිරිය බලාගත්වනම ගමන් ගන්නා මගීන්ට ය.
එකල ගෙයක් දොරක් තබා මිනිස් පුළුටක්වත් නැති දෙපස ජලාශ්‍රිත ශාඛවලින් වැසීගත් ඒ පාළු මාවත ඔස්සේ තනිව ගමන් කරන්නෙකු හට පාරේ ඈත කෙළවරින් කුඩා මිනිස් රූපයක් ලෙස මේ පෙක්කෝලියා දර්ශනය වෙයි. එමෙන්ම ඒ දෙස බලා සිටියදීම පොල් ගස් දෙකක් පමණ උසක් දක්වා උස්ව නැගෙන මෙම අද්භූත රූපය දකින්නාගේ සියොළඟ කිළිපොළා යාමේ කිසිදු අරුමයක් නැත.පමුණුගම,නුගපෙ ජන්ම ලාභය ලත් ප්‍රවීණ භාෂා පරිවර්තකයකු,ලේඛකයකු සහ ගත් කතු වරයකු වන සිසිල් රුදෘ සූරීන් ලියූ ” මගේ ගම හෙවත් මුතුරාජවෙල”ග්‍රන්ථයේ ද පෙක්කෝලියා නම් මෙම අද්භූත මිනිසා ගැන සඳහන් වේ. මගේ සුහද මිතුරකු වන ජනප්‍රිය ටෙලි නාට්‍ය අධ්‍යක්ෂ ජයප්‍රකාශ් ශිවගුරුනාදන් ද තම බිළිඳු,ළමා සහ යොවුන් විය ගෙවා ඇත්තේ කඳානේ ශාන්ත සෙබස්තියන් සිද්ධස්ථානය අද්දර නිවසක ය.ඔහු ද ජයසූරිය වේල්ලේ හොල්මනක් පිළිබඳ රස කතාවක් තම පාසල් මිතුරන් ගෙන් අසා තිබේ.එහෙත්, එය පෙක්කෝලියා ද යන්න පිළිබඳ නිනව්වක් ඔහු තුළ නැත.”ඔය කියන හොල්මන ජයසූරිය වේල්ලට එන්නේ රෑ දහයෙන් පසේ කියලලු ඒ කාලෙ හැමෝම දැන ගෙන හිටියේ.ඒ හින්දා කිසිම කෙනෙක් රෑ දහයෙන් පස්සේ ඔය ජයසූරිය වේල්ලට තනියම අඩියක් වත් තියලා නැහැ.ඔන්න දවසක් කොහේ හරි රස්තියාදුවක් ගිය කොල්ලෙක් රෑ දහයට කලින් ජයසූරිය වේල්ල පහු කරන්න හිතාගෙන වේල්ල දිගේ පුළුවන් තරම් ඉක්මනින් නුගපෙ පැත්තේ ඉඳලා කඳාන පැත්තට එනවලු.
මෙන්න එතකොටම ඒ වගේම තවත් කවුරු හරි තමන්ගේ පිටිපස්සෙන් ඇවිදගෙන එන බව මේ කොල්ලට තේරුණා ලු.මම මේ පුළුවන් තරම් ඉක්මනින් යන්නේ රෑ දහයෙන් පස්සේ මේකට අර පෙක්කෝලියා එන හින්දා.කෝකටත් අපි ඉක්මන් කරමු කියලා කොල්ලා අර පිටිපස්සෙන් එන හාදයට කියලා ගමන තවත් ඉක්මන් කළාලු.එතකොට ඒ හාදයත් අප්පට සිරි;එතකොට මල්ලි තාම රෑ දහය පහුවෙලා නැද්ද? අහලා බලනවකො මගේ මේ ඔර්ලෝසුව කැඩිලා හදා ගන්න විදිහක් නෑනෙ කියලා එක පාරටම අතුරුදන් වුණාලු”
හාත්පස පිළිබඳව කිසිදු අවධානයකින් තොරව කිසියම් නිශ්චිත ඉලක්කයක් වෙත යම් වේලාවක් එක එල්ලේ බලා සිටියදී එම අන්තය වෙතින් යම් යම් දෘශ්‍යමය මායාවන් මතුවීමේ සම්භාවිතාවක් තිබේ. එහෙත්, එය ඉඳහිට කලාතුරකින් යමෙකුට මුහුණදීමට සිදුවන මායාත්මක අත්දැකීමකි. එමෙන්ම යම් පුද්ගලයෙකු මෙවන් අත්දැකීමකට මුහුණ දුන් පසු සෙස්සන් අතරේ ද එය සන්නිවේදනය වෙයි. එවිට ඔවුන් තුළ ද ඒ මුල්කොට ඇතිවන පරිකල්පනයන් මත මෙවැනි මායාත්මක දර්ශන වැඩි වැඩියෙන් මැවී පෙනීමේ සම්භාවිතාවක් තිබේ.
මුතුරාජවෙල අවට ගම්මානවල ගැමියන් පෙක්කෝලියා යන අමුතු නමකින් හඳුන්වන ලද්දේ ඔවුන් මුහුණ දෙන මෙම අසාමාන්‍ය අත්දැකීමට ය. නමුදු අද වන විට එම ජයසූරිය වේල්ල හාත්පස පරිසරය ජනාවාසකරණයට ලක්ව තිබීම නිසාත් එහි ගොඩනැඟී ඇති පුබුදුගම නම් ගම්වරය මුල්කොට පෙර පැවති මුතුරාජවෙල නිහඬ නිසංසල තෙත්බිම් පරිසරය පද්ධතිය දක්නට නොලැබීම නිසාත් ‘අඩි හතරේ යෝධයා’ගේ වේල්ල මතට නැගි පෙක්කෝලියා අද වන විට අතුරුදන්ව ගොස් ඇති සේය.
තිලක් සේනාසිංහ