වෙසක් සමයත් සමග නිතැතින් සිතට නැගෙන කාරණයක් වන්නේ වෙසක් තොරණ්, වෙසක් දන්සැල්, මහා වෙසක් පහන් කූඩු ආදිය යි. මෙවැනි වෙසක් සංදර්ශණ සමග බොහෝ දෙනාගේ සිතට නිතැතින් නැගෙන තවත් කාරණයක් තිබේ. එනම් බෙග් මාස්ටර්ගේ බොදු බැති ගීත ය. මේ බැති ගී අතරින් ද ‘බුද්ධං සරණං ගච්ඡාමි’ වැනි ගීතයක් කෙතරම් දුරට වෙසක් උත්සවය සමග බැඳී ඇත්ද යත් එම ගීතය වෙසක් උත්සවයේ තේමා ගීතයක් ලෙස වුව ද සැලකිය හැකි මට්ටමට ළඟා වී ඇති බවක් පැවසිය හැකිය. අල්හාජ් මොහිදීන් බෙග් විසින් ගයන ලද මෙම ගීතයේ පසුබිම සහ එහි ජනප්‍රියත්වය ගැන විමසා බැලීමට වෙසක් කාලය තරම් සුදුසු කාලයක් නැතැයි ද කිව හැකිය.
‘බුද්ධං සරණං ගච්ඡාමි’ ගීතය ගායනා කෙරුණේ ඉන්දියාවේ හින්දි බසින් නිශ්පාදනය වූ ‘අංගුලිමාල’ චිත්‍රපටයේ සිංහල දෙබස් කවන ලද පිටපත වෙනුවෙනි. 1960 වසරේ නිර්මාණය වී අතිශයින් ජනප්‍රිය වූ ‘අංගුලිමාල’ හින්දි චිත්‍රපටය සිංහල දෙබස් කවා ප්‍රදර්ශණය කෙරුණේ 1963 වසරේ යි. ඒ වෙනුවෙන් ‘බුද්ධ සරණං ගච්ඡාමි’ ගීතය ගායනා කරන විට මොහිදීන් බෙග් ගායන ශිල්පියාගේ වයස අවුරුදු 44 ක් පමණ විය. ඔහු උපත ලැබුවේ 1919 වසරේ යි. ඒ ඉන්දියාවේ තමිල්නාඩුවේ දී ය.
මෙම ගීතය එළිදැක් වී මේ වනවිට වසර 60 කට ආසන්න කාලයක් ගත වී ඇතත් තවමත්, විශේෂයෙන් වෙසක් කාලයට එම ගීතයෙන් බෞද්ධ බැතිමතුන් තුළ ඇති කරන විස්මයජනක ආහ්ලාදය බිඳකුදු ක්‍ෂය වී ඇතැයි සිතිය නොහැකිය. මෙම කාලය තුළ තවත් බොදු බැති ගී මහා රාශියක් නිර්මාණය වී තිබුණත් බෙග් කලාකරුවා ගැයූ ගීතය තරම් වෙසක් උත්සවය හා බැඳී ගන්නට එම ගීත එකකටවත් හැකි වී ඇත් ද යන්න සැක සහිත ය.
‘බුද්ධං සරණං ගච්ඡාමි’ ගීතය මේ තරම් ජනප්‍රිය වන්නට බල පෑ හේතු මොනවාද?
මෙම ගීතයේ තනුවේ සහ වචනවල ශක්තිය මෙන්ම එම තනුවටත්, වචනවලටත් ප්‍රාණය පිඹීමේ දී මොහිදීන් බෙග් සිය ප්‍රතාපවත්, ගම්භීර කටහඩෙන් ලබා දෙන විස්මයජනක අනන්‍යතාව ද මෙහි ජනප්‍රියත්වයෙහි පදනමෙහි ඇති සාධක ලෙස අවිවාදයෙන් සැලකිය හැකිය. කටවහරින් කිවහොත් ඔහු එය ගායනා කරන්නේ ‘බොක්කෙන්ම’ හෝ ‘මුළු ඇඟෙන්ම’ ය. මුව අයා ඇතැම් අවස්ථාවල උච්ච ස්වරයෙන් කරන ගායනය මහා බැතිමතකු හඬනගා කරන වන්දනාවක ස්වරූපයක් ද, තවත් විටෙක ශෝකී කන්නලව්වක ස්වරූපයක් ද ගනියි. ගීතයේ පද මාලාවෙන් කියැවෙන මනුෂ්‍ය ඛේදවාචකය පිලිබඳ අදහස මෙන්ම බුදුන්ගේ ගුණ පිලිබඳ අදහස ද මහත් අනුවේදනීය හැඟීමක් බවට පත් කර ඒ ඔස්සේ අපේ සිත් තුළ මහා කම්පනයක් ජනිත කිරීමට බෙග් මාස්ටර්ගේ හඬට සහ ගායන විලාශයට හැකි වේ. ගීතයේ මුලටම එන ආකර්ශණීයම කොටසක් වන:
බුද්ධං සරණං ගච්ඡාමි
ධම්මං සරණං ගච්ඡාමි
සංඝං සරණං ගච්ඡාමි
යන ඛණ්ඩයෙන් ද ඉහත කී වන්දනාමය ස්වරූපය දැඩි ලෙස තහවුරු කරනු ලබයි. ගීතය තුළ එය නැවත නැවත ගායනා වීම නිසා එය අසා සිටින බෞද්ධ ශ්‍රාවකයා ගීතයත් සමගම වන්දනාකරුවකු බවට පත්වෙයි.
මෙම ගීතය බොදු බැති ගීයක් වුව ද එහි යම් තැන්වල වේග රිද්මයක් ද අඩංගු බව අමතක කළ හැකි නොවේ. එමෙන්ම වරින් වර වෙනස්වන රිද්මයන් ද ගීතය තුළ අපට හමු වෙයි. එහි ආකෘතිය තුළ පවතින මෙම විචිත්‍රත්වය ද ගීතයේ ජනප්‍රියත්වයට හේතුවක් වන්නට ඇතැයි සිතිය හැකිය.
මෙම ගීතය අඩංගු වූයේ කලින් ද සඳහන් කළ පරිදි ‘අංගුලිමාල’ චිත්‍රපටයේ යි. අංගුලිමාල කතාව බෞද්ධ සාහිත්‍යයේ එන අතිශය නාට්‍යමය අවස්ථාවන්ගෙන් සහ හැඟීම්බර සිදුවීම්වලින් ගහණ, බොදු බැතිමතුන් තුළ ප්‍රබල හැඟීමක් ඇති කිරීමට සමත් වන කතාවක් ලෙස සැලකිය හැකිය. අහිංසක අංගුලිමාල බවට පත් වීම, මිනිසුන් මරා ඇඟිලි කපා ගැනීම, මව පවා ඝාතනය කිරීමට සූදානම් වීම වැනි නාටකීය සිදුවීම් මේ තුළ හමු වේ. ඉතින් එම කතාව ඇසුරෙන් තැනුනු අංගුලිමාල චිත්‍රපටයේ ගැබ් වූ ශක්තිය හා ඊට ලැබුණු ජනප්‍රියත්වය ද මෙම ගීතයේ ශක්තිය හා ජනප්‍රියත්වය සමග මුසු වී ඇති බව අමතක කළ හැකි නොවේ. මෙවැනි ගීත නිසා චිත්‍රපටය ජනප්‍රිය වන්නට ඇතුවා සේම චිත්‍රපටය නිසා ගීත ද ජනප්‍රිය වන්නට ඇත. ‘අංගුලිමාල’ චිත්‍රපටය එකල අතිශයින් ජනප්‍රිය වූ සිනමාපටයක් බව අමතක කළ හැකි නොවේ. මෙම ගීතය මුල් කාලයේ ජනප්‍රිය වන්නට මෙම කාරණය ද බලපාන්නට ඇතැයි අනුමාන කිරීම වරදක් යයි නොසිතේ. ගීතයේ ජනප්‍රියත්වය පරම්පරාවෙන් පරම්පරාවට දශක ගණනක් ඉදිරියට පැවත එන්නට එම මුල් කාලයේ එය ලබා ගත් මෙම තල්ලුව යම් රුකුලක් වන්නට ඇත.
මෙම බෞද්ධ ගීතය ගයන්නේ මුස්ලිම් ජාතිකයකු වීම ද මේ කෙරේ මෙරට බහුතරයක් වන බෞද්ධයන් ආශක්ත වීමට බල පෑ තවත් හේතුවක් වූවා විය හැකිය. සිංහල බෞද්ධයකු බෞද්ධ ගීතයක් ගයනවාට වඩා වෙනත් ජාතියක වෙනත් ආගමක කෙනෙකු බොදු බැති ගීතයක් ගැයීම විශේෂයකි. එය හරියට සුද්දෙකු සිංහල කතා කරන විට ඇතිවන ආකර්ශණයට සමාන ආකර්ශණයක් ඇති කරන්නකි. මොහිදීන් බෙග් බෞද්ධ ගීත ගැයීම එක්තරා අතකින් වෙනත් ජාතිකයකු වෙනත් ආගමිකයකු බෞද්ධ ආගම පිලිගත්තාය වැනි හැඟීමක් ද, බුද්ධාගමට වෙනත් ආගමක මිත්‍රයකු හමු වූවාය වැනි හැඟීමක් ද බෞද්ධයකු තුළ ඇති කළ හැක්කකි. එමෙන්ම එය ආගමික සමගියක් පිලිබඳ සුබවාදී හැඟීමක් ද ජනිත කරන්නකි.
‘බුද්ධං සරණං ගච්ඡාමි’ ගීතය ජාතීන්/ආගම් කිහිපයකට අයත් පිරිසකගේ එකතුවක් වීම ද විශේෂත්වයකි. එහි පද රචනා කළේ කරුණාරත්න අබේසේකර යි. තනුව සහ සංගීතය නිර්මාණය කළේ ඉන්දියානු ජාතිකයකු වන අනිල් බිස්වාස් ය. ඉන්දියාවේ නිශ්පාදනය කෙරුණු අංගුලිමාල මුල් චිත්‍රපටයේ සංගීත අධ්‍යක්‍ෂවරයා වූයේ ඔහු යි. මෙම ගීතය ගැයීම සඳහා බෙග් මාස්ටර් නිර්දේශ කළේ එකල ලාංකීය සිනමාව තුළ ප්‍රකට නිශ්පාදකවරයකු වූ දෙමළ ජාතික කේ. ගුණරත්නම් බව ද පැවසේ.
මෙරට ජනප්‍රිය බොදු බැති ගී කලාවට සුවිසල් මෙහෙයක් ඉටු කළ මොහිදීන් බෙග්ගේ පෞද්ගලික තොරතුරු ටිකක් ද මෙහි සඳහන් කිරීම සුදුසු වේ. 1919 වසරේ දෙසැම්බර් 5 වැනි දින ඔහු උපත ලැබුවේ ඉන්දියාවේ තමිල්නාඩුහි දී ය. ඔහුගේ පියා කරීම් බෙග් එහි පොලිස් නිලධාරියකු විය. මොහිදීන් බෙග්ගේ මවගේ නම බිජන් බී ය. බෙග් ඉන්දියාවේ සිටි කාලයේ සංගීතය පිලිබඳ මූලික අධ්‍යාපනයක් ලබා තිබුණේ උර්දු සහ කවාලි සංගීත ගුරුවරුන්ගෙනි. ඔහු සිංහල ගීත ගායනා කළේ ද ඒවා උර්දු බසින් ලියාගෙන බව සඳහන් වේ. ඔහුගේ පවුලේ සහෝදර සහෝදරියෝ 14 දෙනෙක් සිටියහ.
ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණීමෙන් පසු බෙග්ගේ සංගීත දිවියට වඩාත්ම බලපෑවේ මොහොමඩ් ගවුස් සහ යූ.ඩී. පෙරේරා වැනි කලාකරුවන් ය. 1991 වසරේ සිදු වූ මොහිදීන් බෙග්ගේ මරණය ද බෙහෙවින් ඛේදජනක සිදුවීමක් විය. ඔහු මිය ගියේ ඇසේ සුද ඉවත් කිරීම සඳහා ශල්‍යකර්මයකට පෙනී සිටි අවස්ථාවේ යි. සැත්කම සඳහා සිහි නැති කිරීමේ දී ඇති වූ සංකූලතාවක් මරණයට හේතු වී තිබිණි. මිය යන විට ඔහුගේ වයස අවුරුදු 71 ක් විය.
නිහාල් පීරිස්