ලක්‍ෂ 3 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවකට මරු කැඳවිය හැකි මෙගා භූමිකම්පාවක් ගැන ජපාන භූ විද්‍යාඥයන් අනතුරු අඟවනවා. වසර කිහිපයක සිටම ඔවුන් මේ පිලිබඳ සඳහන් කරමින් සිටින අතර ඊට අදාළ අලූත්ම වාර්තාවක් පසුගිය දා එක්තරා විශේෂඥ කමිටුවක් රජයට භාර දී තිබුණා. ඉදිරියේ දී සිදුවිය හැකි යයි පැවසෙන මෙම මහා භූමිකම්පාව පිලිබඳ ඇතැම් කාරණා අලූත් වාර්තාව විසින් යාවත්කාලීන කර ඇති බව සඳහන්.
ජපාන භූ විද්‍යාඥයන් පවසන්නේ ඉදිරි වසර කිහිපය තුළ එ්කක 8-9 අතර අගයකින් යුතු ඉතා ප‍්‍රබල භූමිකම්පාවකින් ජපානය තුළ දැවැන්ත විනාශයක් සිදු වීමට ඉඩ ඇති බව යි. ජපානයේ පැසිෆික් වෙරළ ආසන්නයේ සාගර පත්ලේ නන්කායි පැල්ම නම් ඉතා අස්ථාවර භූමි කලාපයක් පිහිටා තිබෙනවා. මෙම කලාපයේ හට ගැනීමට ඉඩ ඇති භූමිකම්පාවක් ගැනයි විද්‍යාඥයන් සඳහන් කරන්නේ.
සාමාන්‍යයෙන් මෙම කලාපය තුළ වසර 150 කට 200 කට වරත් ඉතා ප‍්‍රබල භූමිකම්පාවක් සිදුවන බව විශ්වාස කෙරෙනවා. ඉහත කී මහා භූමිකම්පාව ගැන විද්‍යාඥයන් අනාවැකි පළ කරන්නේ මෙම පසුබිම තුළ යි.
යම් හෙයකින් ශීත සෘතුවේ දිනක රාති‍්‍ර කාලයේ මෙම භුමිකම්පාව ඇති වුවහොත් විශාල ජීවිත හානියක් සිදුවිය හැකි බව විද්‍යාඥයන් පෙන්වා දී තිබෙනවා. එවැනි අවස්ථාවක බොහෝ දෙනා සිටින්නේ නිවාස තුළ යි. ජීවිත හානි වැඩි වන්නේ මේ නිසා යි.
මෙවැනි තත්වයක් තුළ උපරිම වශයෙන් ලක්‍ෂ 3 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් මරණයට පත් වීමට ඉඩ ඇති බවට අනාවැකි පළ වෙනවා. විද්‍යාඥයන් පෙන්වාදෙන ආකාරයට වැඩි දෙනෙකු මරණයට පත් වනු ඇත්තේ භූමිකම්පාවත් සමග ඇති වන දැවැන්ත සුනාමියක් නිසා යි. ජපානයේ සමහර ප‍්‍රදේශවලට මීටර 30 ක් පමණ (අඩි 98 ක් පමණ* උස සුනාමි රළ කඩා වදින්නට ඉඩ ඇති බව සඳහන්. ජපානයේ අගනුවර වන ටෝකියෝවටත් මීටර 10 ක් (අඩි 33 ක්* පමණ උස සුනාමි රළ ඇදී ආ හැකි බව ඉහත කී විශේෂඥ වාර්තාවෙන් පැවසෙනවා.
දරුණුම සුනාමි තත්වයක් තුළ ඊට ගොදුරු වීමෙන් 215,000 ක් පමණ මිය යා හැකි බවයි අනුමාන කෙරෙන්නේ. එ් අතර ගොඩනැගිලි ලක්‍ෂ 23 ක් පමණ කඩා වැටීමේ අවදානමක් ගැනත් වාර්තාව සඳහන් කරනවා. මෙම ගොඩනැගිලිවලට යට වීමෙන් 73,000 ක් පමණ මරණයට පත් වීමට ඉඩ ඇති බව එහි සඳහන්. භුමිකම්පාව නිසා හටගන්නා ගිනි ගැනීම් නිසා ද මරණ 9,000 ක් පමණ සිදුවිය හැකි බවයි වාර්තාව සඳහන් කරන්නේ. භූමිකම්පාව නිසා ඉතා දරුණුම තත්වයක් ඇති වන අවස්ථාවකට පමණයි මෙම සංඛ්‍යා අදාළ වන්නේ.
කෙසේ හෝ වේවා, අනියත බියක් ඇති කර නොගන්නා ලෙස නිලධාරීන් සහ විශේෂඥයන් ජනතාවට දැනුම් දී තිබෙනවා. නමුත් ඔවුන් පවසන්නේ හදිසි අවස්ථාවකට මුහුණ දීම සඳහා අවශ්‍ය වන ආහාර, ජලය, ඖෂධ වැනි දේ සූදානමින් තබා ගන්නා ලෙස යි. එමෙන්ම එවැනි අවස්ථාවක දී ආරක්‍ෂිත ස්ථානයක් කරා යාම සඳහා සැලසුමක් පවුල්වල සාමාජිකයන් තුළ තිබිය යුතු බව ද ඔවුන් පවසා තිබෙනවා.
ඉහත කී ආකාරයේ භූමිකම්පාවක දී මිලියන ගණනක ජනතාවක් ආරක්‍ෂිත ස්ථාන කරා ගෙන යාමට සිදුවනු ඇති බවත් වාර්තාවේ සඳහන්. ජපානය ආර්ථිකයට යෙන් ටි‍්‍රලියන 270 ක(ඇමරිකානු ඩොලර් ටි‍්‍රලියන 1.8 ක* පමණ හානියක් සිදු වනු ඇති බවත් විශේෂඥ කමිටු වාර්තාව පෙන්වා දී තිබෙනවා. එය ජපානයේ දළ දේශීය නිශ්පාදිතයෙන් අඩකට ආසන්න යි. එවැනි හානියක් සිදු වුවහොත් එයින් එරට ආර්ථිකය දැවැන්ත කම්පනයකට මුහුණ දෙනු ඇති බව අමුතුවෙන් කිව යුතු නැහැ.
මෙම තත්වය තුළ ජපාන ජනතාව දැඩි ආතතියකට පත්ව සිටිනවාට සැකයක් නැහැ. ඉහත කී විශේෂඥ වාර්තාව නිකුත්ව ඇත්තේ පසුගිය දිනවල මියන්මාරයේ සිදු වූ භූමිකම්පාව පිලිබඳ උණුසුම මැකී යන්නටත් පෙර යි. එම භූමිකම්පාවෙන් මිය ගිය ගණන මේ වනවිට 3,000 ඉක්මවා ඇති බව එරට පාලනය කරන හමුදා ජුන්ටාවේ සංඛ්‍යාලේඛනවල සඳහන්. නමුත් බොහෝ පාර්ශ්ව පවසන්නේ මරණ ගණන මෙයට වඩා බෙහෙවින් වැඩි විය හැකි බව යි. මේ පිලිබඳ තක්සේරුවක් මෙයට ටික දිනකට පෙර ඇමරිකානු භූ විද්‍යා සමීක්‍ෂණ ආයතනයත් නිකුත් කර තිබුණා.ඔවුන් පවසා ඇත්තේ මරණ ගණන 10,000 ඉක්මවිය හැකි බව යි. සුන්බුන් අතර වැලලී ඇති මළ සිරුරු ඉවතට ගැනීමේ කටයුතු තවමත් සිදු වෙනවා.
ජපානයත් නිතර භූමිකම්පා සිදුවන රටක් බව රහසක් නොවෙයි. ජපානය පිහිටා ඇත්තේ ප‍්‍රධාන භූ තල හතරක් ආශි‍්‍රතව යි. පොලොව යට ඇති මෙවැනි භූ තල එකිනෙක ගැටීමෙන් තමයි භූමිකම්පා ඇති වන්නේ. ජපානය භූ තල හතරක් ආශි‍්‍රතව පිහිටා තිබීම භුමිකම්පා වැඩි වීමට හේතුවක් බව විද්‍යාඥයන් පෙන්වා දෙනවා.
ජපානයේ මෙතෙක් සිදුව ඇති ප‍්‍රබලම භූමිකම්පාව ලෙස සැලකෙන්නේ 2011 මාර්තු 11 වැනි දින සිදු වූ තොහොකු භූමිකම්පාව යි. එයත් එ්කක 9 ක ප‍්‍රබලත්වයකින් යුතු භූමිකම්පාවක්. මෙම භූමිකම්පාවෙන් ද සුනාමියක් හට ගත් අතර 29,000 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් මරණයට පත් වුණා. එමෙන්ම එරට න්‍යෂ්ටික බලාගාර කිහිපයකට ද හානි සිදු වීමෙන් ගැටලූ රැසක් ඇති වුණා.
නිහාල් පීරිස්