ව්‍යවස්ථා සංශෝධන ගෙන ඒමට පෙර දේශපාලන ආචාරධර්ම හා දේශපාලන නායකයන්ගේ ආකල්ප වෙනස් කළ යුතු බව හිටපු ජනාධිපති චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායක කුමාරතුංග මහත්මිය පැවසුවාය.
“ජාතික අපේක්ෂාවන්ට අනුගතව ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී වටිනාකම් රැකගන්නා ශක්තිමක් ආණ්ඩුවක්” මැයෙන් වැඩසටහනක් කොළඹදී පැවැති අවස්ථාවේදී හිටපු ජනාධිපති චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායක කුමාරතුංග මහත්මිය ඒ බව සඳහන් කළාය.
ජාතික අවශ්‍යතා අරමුණු කරගනිමින් සමස්ත පාර්ලිමේන්තුවේම ස්වභාවය වෙනස් විය යුතු බවද ඇය එහිදී අවධාරණය කළාය.
එහිදී අදහස් දැක් වූ හිටපු ජනාධිපතිනිය මෙසේද කීය.
“වර්තමාන තත්ත්වයත් එක්ක අපි කොහොමද ව්‍යවස්ථා සංශෝධන කරන්නේ. දේශපාලන පක්ෂ සියල්ල වගකීම් විරහිතයි. ඔවුන් ජාතික අවශ්‍යතා ගැන හිතන්නේ නැහැ. ඔවුන් කල්පනා කරන්නේ ඊළඟ මැතිවරණය දිනන්නේ කොහොමද කියන කාරණය විතරයි.
ඒ ඒ කාලවල පවතින රජය ඉතා හොඳින් ඒ සියල්ල කඩාකප්පල් කරනවා. සියල්ලට ප්‍රථම දේශපාලන ආචාරධර්ම වෙනස් කළ යුතුයි. අරගලයෙන් එය කළා. නමුත් සාම්ප්‍රදායික දේශපාලන පක්ෂ එය තේරුම් ගත්තේ නැහැ. ඔවුන් ඇහුම්කන් දෙන්නෙවත් නැහැ.
විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය අහෝසි කිරීමට මූලික පද්ධතියේ තිබෙන සිදුරු ප්‍රධානව බලපානවා.ගෙන ආ සියලු යෝජනා පාර්ලිමේන්තුවෙන් ඉවතට විසි වෙලා. අන්න ඒ නිසා මොන දේ කරන්නත් කලින් දේශපාලන හැසිරීම සහ නායකයන්ගේ ආකල්ප වෙනස් කළ යුතුයි. එහෙම නොවුණොත් එය පාර්ලිමේන්තුවේ සම්මත වෙන්නේ නැහැ. ඒ නිසා සමස්ත පාර්ලිමේන්තුවේම ස්වභාවය වෙනස් විය යුතුයි.
පාර්ලිමේන්තුවේ ඉන්න බහුතරයක් දෙනා මේ ව්‍යවස්ථාව ප්‍රතික්ෂේප කරනවා. අඩුම තරමේ නායකයනුත් එහෙමයි. ඔවුන් මේ දේ කරන්න යන්නේ කොහොමද කියලා මම දන්නේ නැහැ.
හිටපු කථානායක කරු ජයසූරිය මහතාද මෙහිදී අදහස් දැක්වීය.
“රටට පිළිගත හැකි ව්‍යවස්ථාවක් ඉදිරිපත් කිරීම සම්බන්ධයෙන් රටේ විවිධ පාර්ශ්වයන් අදහස් ප්‍රකාශ කරනවා. ආගමික නායකයෝ සිවිල් සමාජය දේශපාලන නායකයන් හැමෝම කතා කරනවා. ජනාධිපති මැතිවරණයට පෙර සියලුම ප්‍රධාන දේශපාලන පක්ෂ මේ වෙනුවෙන් කතා කළා. පොරොන්දු දුන්නා.
වර්තමාන රජයට පමණක් නොවේ සියලු දේශපාලන පක්ෂවලට වගකීමක් තියෙනවා. ඒ දුන්න පොරොන්දු ඉෂ්ට කරන්න.
ජනාධිපතිතුමා විසින් දකුණේ පමණක් නෙවෙයි උතුරු නැඟෙනහිරත් ජනතාවට මේ ගැන බලාපොරොත්තු දීලා තියෙනවා. අපිත් ඒ බලාපොරොත්තුවෙන් සිටිනවා. අපි විශ්වාස කරනවා මේ ව්‍යවස්ථා සංශෝධන වෙනස්කම් ඉතා ඉක්මනින් සිදු කෙරෙයි කියලා.
මෙවැනි වැදගත් වෙනස් කිරීම් ක්ෂණිකව දින ගණනින් සති ගණනින් කරන්න බැහැ. අපි ඒක පිළිගන්න ගමන් අපි කියන්නේ සාධාරණ කාලයක් තුළ මේ ගැන ජනතාව දැනුම්වත් කරන්න කියලා. යම්කිසි ප්‍රායෝගික කාල වේලාවක් අවශ්‍ය බව අපි පිළිගන්නවා. ස්ථිර කාලසීමාවක් ප්‍රකාශ කිරීම අපි හිතන්නේ රජයේ යුතුකමක් කියලා.
2015 දී සෝභිත හිමියන්ගේ මූලිකත්වයෙන් මේ රටේ විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය අහෝසි වීම වැනි දේවල් සම්බන්ධයෙන් සාකච්ඡා කළා. සමහර අවස්ථාවලදී ජනතා විමුක්ති පෙරමුණේ නියෝජිතයෝ අපිත් එක්ක වේදිකාවල හිටියා.
සෝභිත හිමියෝ නොහිටින්න 2015 පරිපාලනයේ වෙනසක් ඇති වෙන්නේ නැහැ. උන්වහන්සේට වස දෙන්න, ඇක්සිඩන්ට් එකකින් ඝාතනය කරන්න, උන්වහන්සේගේ චරිත ඝාතනයට හුඟක් දේවල් ඒ දවස්වල සිදුවුණා. වර්තමාන ජනාධිපතිතුමාගෙනුත් ඉල්ලීමක් කළා පුළුවන් නම් ව්‍යවස්ථා සංශෝධන පිළිබඳ ධවල පත්‍රිකාවක් වගේ දෙයක් හදලා ඉදිරිපත් කරන්න කියලා. ඒ තුළින් ජනතාවටත් තමන්ගේ අදහස් ප්‍රකාශ කරන්න අවස්ථාවක් ලැබෙනවා. කිසිම අවස්ථාවක ජනතාවගේ සහභාගිත්වයක් නැතුව මෙවැනි දේ කළොත් ඒකෙ සාර්ථකත්වයක් දකින්නට ලැබෙන්නේ නැහැ. හරි දෙයක් කරනකොට හරි කියන්නත් වැරදි දෙයක් කරනකොට වැරදි කියන්නත් අපට ආත්ම ශක්තියක් තියෙනවා. සිවිල් සමාජයේ වටිනාකම ශක්තිය උරගා බලන්නට අවශ්‍ය නම් හොඳම දේ තමයි පසුගිය ජනාධිපති මැතිවරණය. ඒ අවස්ථාවේ ජනතාව බොහොම නිශ්ශබ්දව කටයුතු කළා.
මොකක්ද ජනතාව බලාපොරොත්තු වෙන්නේ? අරගලයෙන් බලාපොරොත්තු වුණේ කුමක්ද? අවශ්‍ය වෙන්නේ කුමක්ද? ඉතාම විනිවිද පෙනෙන පාලනයක් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය සුරැකෙන සාධාරණය ඉටු කළ සමාජයක් ඇති වෙනවා දකින්න තමයි මේ රටේ ජනතාවට එදා අවශ්‍ය වුණේ. ඒ අනුව දැන් ආණ්ඩුවක් පත් කරගෙන ඒ කටයුතු කරගෙන යනවා.
මේ සම්මන්ත්‍රණය ලෑස්ති කළේ ආණ්ඩුව අපහසුතාවට පත්කිරීමට හෝ විපක්ෂය ශක්තිමත් කිරීමට නොවේ. අපිට අවශ්‍ය වෙන්නේ මේ කටයුතු කොයි කාලේ කරන්න පුළුවන්ද යන්න රජයේ පාර්ශ්වයෙන් දැනගන්නයි.